W praktyce naszej Kancelarii często spotykamy się z problemem odrzucenia spadku przez krewnych osoby zmarłej w Polsce, którzy zamieszkują za granicą. Chodzi o sytuację, kiedy zmarły pozostawił długi i jego spadkobiercy, w tym ci zamieszkali za granicą Polski, aby chronić siebie przed długami zmarłego odrzucają spadek. Do tego często osoby odrzucające mają dzieci małoletnie. Powstaje wówczas często pytanie, czy muszę przyjechać do Polski żeby odrzucić spadek, czy mogę to zrobić w kraju, w którym zamieszkuję, czy do odrzucenia spadku w imieniu dzieci potrzebuję jakiejś zgody, a jeśli tak, to czy wystarczy zgoda sądu państwa, w którym mieszkam, czy też konieczna jest zgoda sądu polskiego. Przede wszystkim termin Pamiętaj, prawo jest dla starannych. Masz sześć miesięcy na złożenie swojego oświadczenia o odrzuceniu niechcianego spadku od chwili, kiedy dowiedziałeś się, że możesz być spadkobiercą. Skąd się o tym dowiedzieć. Przede wszystkim z korespondencji sądowej, która dociera do dalszych spadkobierców, których sąd spadku zawiadamia, że spadkobiercy powołani w pierwszej kolejności już spadek odrzucili. Jeśli dziedziczyć w pierwszej linii, jako syn, córka, małżonek, to chwila dowiedzenia się o tym, ż możesz być spadkobiercą przypada na moment dowiedzenia się o śmierci spadkobiercy. Po drugie właściwy organ Jeżeli spadkobierca, który chce odrzucić spadek, mieszka za granicą, najlepiej jest umówić i udać się z dowodem osobistym do konsula RP. Konsul wówczas poświadcza podpis pod oświadczeniem obejmującym odrzucenie spadku. Samo jednak złożenie oświadczenia w obecności konsula nie wystarcza, aby skutecznie odrzucić spadek. Oświadczenie takie powinno znaleźć się w siedzibie sądu spadku przed upływem wskazanego wyżej sześciomiesięcznego terminu. Trzeba zatem oryginał tego oświadczenia wysłać do właściwego sądu w Polsce – tego, w którego obszarze właściwości zmarły spadkodawca miał ostatnie miejsce zwykłego pobytu. Można także przyjechać do Polski i złożyć odpowiednie oświadczenie przed sądem lub notariuszem. A co z małoletnimi dziećmi? Jeśli chodzi o przepisy obowiązujące na obszarze Unii Europejskiej, zezwolenie takie udziela sąd, którego okręgu małoletni ma zwykłe miejsce pobytu. Są jednak systemy prawne, które nie przewidują wymogu uzyskania zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka. Powstaje wówczas problem, jak przekonać organ, który przyjmuje oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka, że rodzic jest uprawniony do takiej czynności. Praktyka w ostatnich latach przyjęła, że dopuszczalna jest tu jurysdykcja sądu polskiego – Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy. Do tego Sądu należy złożyć wniosek o zezwolenie na dokonanie czynności w imieniu małoletniego. Po uzyskaniu takiego zezwolenia, które przybiera formę postanowienia, można składać oświadczenie. I tu znowu, jeśli spadkobierca zamieszkuje za granicą, najlepiej udać się do konsula. Na gruncie konkretnych spraw wynikają wielokrotnie pewne komplikacje. Nie sposób wszystkiego przewidzieć i w takich sytuacjach potrzebna jest profesjonalna pomoc. Prawnicy naszej Kancelarii posiadają szerokie doświadczenie w tego typu sprawach. Jeśli potrzebujesz fachowej porady dotyczącej Twojej sprawy skontaktuj się z naszą Kancelarią.
Należy złożyć wniosek do Wydziału Rodzinnego i Nieletnich sądu właściwego dla miejsca zamieszkania małoletniego dziecka w celu uzyskania zgody na odrzucenie spadku. Wniosek powinien zawierać dane wnioskodawców (rodziców małoletniego) tj. imię, nazwisko, PESEL, a także dokładny adres zamieszkania. Niezbędne będzie także
Gdzie załatwisz sprawę? Oświadczenie o odrzuceniu spadku, o przyjęciu spadku wprost lub o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza możesz złożyć we właściwym terytorialnie urzędzie konsularnym RP. Konsul potwierdzi własnoręczność podpisu spadkobiercy pod oświadczeniem o odrzuceniu lub o przyjęciu spadku. Aby oświadczenie było skuteczne, musisz je jeszcze przedłożyć w sądzie spadku – czyli sądzie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy – w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się, że możesz przyjąć lub odrzucić spadek. Czy musisz składać dokumenty osobiście? Tak, dokumenty musisz złożyć osobiście. Jak umówisz się na spotkanie? Na wizytę umów się telefonicznie pod numerem: +373 22 22 38 50. Jakie dokumenty musisz złożyć? ważny paszport lub dowód osobisty, oświadczenie o odrzuceniu lub przyjęciu spadku – pamiętaj, że podpis musisz złożyć w obecności konsula. Pamiętaj, że do złożenia oświadczenia w imieniu dziecka konieczne jest dodatkowo uzyskanie zezwolenia sądu opiekuńczego, ponieważ jest to czynność przekraczająca zwykły zarząd majątkiem dziecka. Wniosek o udzielenie zezwolenia rodzic składa do właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka sądu opiekuńczego. Przykładowe wzory oświadczeń: Wzór oświadczenia o odrzuceniu spadku – wzór ma charakter przykładowy, może być modyfikowany, Wzór oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego – wzór ma charakter przykładowy, może być modyfikowany. Ile zapłacisz? Opłata wynosi 30 EUR. Jaki jest termin realizacji? Poświadczenie podpisu pod oświadczeniem uzyskasz w czasie wizyty w konsulacie. Jak odbierzesz dokumenty? Osobiście. Możesz też zawnioskować o doręczenie dokumentów pocztą, jeżeli pokryjesz koszt przesyłki. Jak możesz się odwołać? W przypadku odmowy wykonania czynności, konsul wyda postanowienie, na które możesz wnieść w terminie 7 dni zażalenie do Ministra Spraw Zagranicznych. Zażalenie wnosi się za pośrednictwem konsula, który wydał postanowienie. Najczęściej zadawane pytania Co oznacza złożenie poszczególnych oświadczeń? Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku skutkuje brakiem odpowiedzialności za długi spadkowe oraz pozbawieniem roszczeń do wszelkich aktywów pozostawionych przez spadkodawcę. Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku, a w jego miejsce wstępują jego spadkobiercy. Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku wprost skutkuje pełną odpowiedzialnością za długi spadkowe, jak również możliwością zgłoszenia roszczenia do aktywów, w zakresie przysługującego spadkobiercy udziału. Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowe do wysokości aktywów. Co się stanie, jeśli nie złożę żadnego oświadczenia spadkowego? Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Kodeksu cywilnego, jeżeli spadkobierca nie złoży w ustawowym terminie żadnego oświadczenia spadkowego, oznaczać to będzie przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – tzn. z ograniczeniem odpowiedzialności za długi do wysokości aktywów spadkowych. Złożyłem oświadczenie o odrzuceniu spadku po mojej mamie. Teraz spadek przeszedł na moje dzieci. Jaki mam czas na złożenie oświadczenia na odrzucenie spadku w ich imieniu? Muszę przecież jeszcze uzyskać zgodę sądu opiekuńczego. Termin wynosi 6 miesięcy od złożenia przez Ciebie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Niemniej zgodnie z orzecznictwem polskiego Sądu Najwyższego (postanowienia z 28 maja i 24 września 2015 roku, wydane w sprawach III CSK 352/14 oraz V CSK 686/14) samo złożenie do polskiego sądu opiekuńczego (w terminie wspomnianych 6 miesięcy) wniosku o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje, że bieg tego terminu zostaje przerwany. Następnie termin ten biegnie od nowa po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu opiekuńczego o wyrażeniu zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego. Złożyłem oświadczenie o odrzuceniu spadku po moim ojcu. Spadek przeszedł na mojego syna. Wiem że coś muszę złożyć w Polsce. Czy jak wyślę oświadczenie o odrzuceniu spadku przez siebie do sądu rejonowego to będzie "po sprawie"? Nie. Sąd spadku (czyli sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy) to sąd, w którym musisz złożyć swoje własne oświadczenie o odrzuceniu spadku. Żeby złożyć oświadczenie w imieniu dziecka, musisz uzyskać zgodę sądu opiekuńczego. To są dwie różne kategorie spraw. Pierwsze sprawy prowadzą zazwyczaj wydziały cywilne w sądach rejonowych. Te drugie – wydziały rodzinne i nieletnich. Mam dwójkę dzieci i dwójkę rodzeństwa. Mój brat mieszka w Polsce. Czy, żeby było prościej i szybciej, nie mogę po prostu odrzucić spadku na rzecz brata? On załatwi formalności w kraju. Nie ma możliwości odrzucenia spadku na rzecz konkretnej osoby (z pominięciem przepisów o zasadach dziedziczenia). Konsul odmawia wykonania czynności, która byłaby sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Co oznacza złożenie poszczególnych oświadczeń? Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku skutkuje brakiem odpowiedzialności za długi spadkowe oraz pozbawieniem roszczeń do wszelkich aktywów pozostawionych przez spadkodawcę. Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku, a w jego miejsce wstępują jego spadkobiercy. Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku wprost skutkuje pełną odpowiedzialnością za długi spadkowe, jak również możliwością zgłoszenia roszczenia do aktywów, w zakresie przysługującego spadkobiercy udziału. Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowe do wysokości aktywów. Co się stanie, jeśli nie złożę żadnego oświadczenia spadkowego? Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Kodeksu cywilnego, jeżeli spadkobierca nie złoży w ustawowym terminie żadnego oświadczenia spadkowego, oznaczać to będzie przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – tzn. z ograniczeniem odpowiedzialności za długi do wysokości aktywów spadkowych. Złożyłem oświadczenie o odrzuceniu spadku po mojej mamie. Teraz spadek przeszedł na moje dzieci. Jaki mam czas na złożenie oświadczenia na odrzucenie spadku w ich imieniu? Muszę przecież jeszcze uzyskać zgodę sądu opiekuńczego. Termin wynosi 6 miesięcy od złożenia przez Ciebie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Niemniej zgodnie z orzecznictwem polskiego Sądu Najwyższego (postanowienia z 28 maja i 24 września 2015 roku, wydane w sprawach III CSK 352/14 oraz V CSK 686/14) samo złożenie do polskiego sądu opiekuńczego (w terminie wspomnianych 6 miesięcy) wniosku o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje, że bieg tego terminu zostaje przerwany. Następnie termin ten biegnie od nowa po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu opiekuńczego o wyrażeniu zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego. Złożyłem oświadczenie o odrzuceniu spadku po moim ojcu. Spadek przeszedł na mojego syna. Wiem że coś muszę złożyć w Polsce. Czy jak wyślę oświadczenie o odrzuceniu spadku przez siebie do sądu rejonowego to będzie po sprawie? Nie. Sąd spadku (czyli sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy) to sąd, w którym musisz złożyć swoje własne oświadczenie o odrzuceniu spadku. Żeby złożyć oświadczenie w imieniu dziecka musisz uzyskać zgodę sądu opiekuńczego. To są dwie różne kategorie spraw. Pierwsze sprawy prowadzą zazwyczaj wydziały cywilne w sądach rejonowych. Te drugie wydziały rodzinne i nieletnich. Mam dwójkę dzieci i dwójkę rodzeństwa. Mój brat mieszka w Polsce. Czy żeby było prościej i szybciej nie mogę po prostu odrzucić spadku na rzecz brata? On załatwi formalności w kraju. Nie ma możliwości odrzucenia spadku na rzecz konkretnej osoby (z pominięciem przepisów o zasadach dziedziczenia). Konsul odmawia wykonania czynności, która byłaby sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego.
Tym samym aby uzyskać zgodę na odrzucenie spadku w imieniu nieletnich dzieci należy wystąpić do sądu opiekuńczego (którym jest sąd rejonowy, wydział rodzinny i nieletnich, w którego okręgu mieszka dziecko) z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka. We wniosku
Zajmowałem się już tematyką złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przez małoletniego. Jak wygląda procedura związana z odrzuceniem spadku, gdy małoletni przebywa poza granicami kraju? Odrzucenie spadku przez małoletniego mieszkającego za granicą wymaga zachowania tej samej procedury, jak gdyby dziecko mieszkało w Polsce. Konieczne jest więc uzyskania zgody sądu opiekuńczego. O tym jak wystąpić o taką zgodę przeczytasz tutaj. Przypomnę krótko, że w pierwszej kolejności należy uzyskać zgodę sądu rodzinnego. Po jej uzyskaniu rodzice mogą, w imieniu dziecka, spadek odrzucić. Oświadczenie o odrzuceniu spadku, w imieniu małoletniego można złożyć przed notariuszem, konsulem lub przed sądem. Czy sąd polski będzie właściwy do udzielenia zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, mieszkajacego za granicą? Gdy małoletni mieszka w Polsce, sprawa jest prosta – sądem właściwym jest sąd miejsca zamieszkania dziecka. Gdy małoletni mieszka za granicą wówczas wybór sądu właściwego wymaga w pierwszej kolejności sprawdzenia, czy w sprawie będzie mógł orzekać sąd polski. Sądem właściwym do rozstrzygania spraw dziecka, co do zasady, według prawa Unii Europejskiej, jest sąd miejsca pobytu dziecka, w danym kraju Unii. Od tej ogólnej zasady są jednak wyjątki. Sąd polski będzie miał prawo orzekać, jeżeli: 1) dziecko jest silnie związne z wybranym państwem członkowskim (w tym wypadku z Polską);2) rodzice zaakceptowali właściwość sądu danego państwa;3) wybór określonego sądu jest podyktowany najlepszym interesem dziecka. Często wystarczające jest posiadanie przez małoletnie dziecko obywatelstwa polskiego oraz ustalenie, że w Polsce spadkodawca ostatnio zamieszkiwał i pozostawił tu swój majątek spadkowy. Który sąd polski będzie właściwy w takiej sytuacji? Sądem właściwym będzie Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego w Warszawie. Jaki jest termin, na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, mieszkającego za granicą? Termin na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego mieszkającego za granicą jest taki sam, jak w każdym innym wypadku. Wynosi 6 miesięcy od dnia w którym spadkobierca (rodzice małoletniego dziecka) dowiedzieli się o tytule jego powołania do spadku. Przeczytaj: przyjęcie i odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka. Blogna złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka potrzebna jest zgoda sądu (szerzej na ten temat w poście: Jak odrzucić spadek za małoletnie dziecko?). I na koniec jeszcze jedna ważna uwaga: odrzucenie spadku musi być przemyślanym, świadomym działaniem. Oświadczenie to nie może być bowiem odwołane. Odrzucenie spadku Odrzucenie spadku przez dziecko, które mieszka za granicą i nie jest zameldowane w Polsce Indywidualne porady prawne W związku ze śmiercią mojego ojca, z którym nigdy nie utrzymywałam kontaktu, zostałam przez sąd wezwana na sprawę spadkową. Złożyłam oświadczenie o odrzuceniu spadku. Teraz sąd wzywa mnie do złożenia informacji, czy mam dzieci i w jakim są wieku. Wiem, że muszę wystąpić do sądu rodzinnego z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczających zakres zarządu majątkiem dziecka, problem polega na tym, że całą rodziną mieszkamy w USA. Ja i dziecko (9 lat) mamy podwójne obywatelstwo, mąż ma obywatelstwo polskie. Dziecko nie jest zameldowane w Polsce. Proszę więc o poradę co do kilku spraw: w którym sądzie rodzinnym powinnam złożyć wspomniany wniosek i jakie dokumenty do niego dołączyć? Czy sąd może podać informację, na ile spadek jest zadłużony? Co oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza? Czy oświadczenie o posiadaniu dziecka musi podpisać konsul, czy też wystarczy tylko moje oświadczenie? Czy muszę wraz z mężem być obecna na rozprawach w sądach? Bardzo nam nie na rękę teraz przyjeżdżać do Polski. Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Uzyskanie zezwolenia sądu opiekuńczego dla czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka Odnosząc się do przedstawionego przez Panią stanu faktycznego, należy wskazać, iż podstawę prawną dla odpowiedzi stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ( oraz przepisy procedury cywilnej ( Zgodnie z art. 101 § 3 rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka ani wyrażać zgody na wykonywanie takich czynności przez dziecko. Z uwagi na obowiązek wysłuchania rodzica niebędącego wnioskodawcą celowe wydaje się wyznaczenie rozprawy w każdej sytuacji, gdy złożenie oświadczeń na piśmie będzie niewystarczające (zob. art. 514). Uczestnikiem postępowania nie jest natomiast potencjalna strona czynności prawnej, której dotyczy zgoda. Odnosząc się do Pani szczegółowych pytań, należy w pierwszym rzędzie ustalić sąd miejscowo właściwy dla rozpatrzenia wniosku. Przedmiotową kwestię regulują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, a mianowicie art. 569. „§ 1. Właściwy wyłącznie jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania – sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy – właściwy jest sąd rejonowy dla m. st. Warszawy”. Ze względu na fakt, iż dziecko przebywa poza granicami kraju, sądem właściwym jest sąd rejonowy dla m. st. Warszawy. Kognicja sądu obejmuje ustalenie, czy czynność istotnie przekracza zwykły zarząd. W orzecznictwie wskazuje się, że dokonując oceny czynności w tym kontekście, należy uwzględnić: ciężar gatunkowy dokonywanej czynności, jej skutki w sferze majątku małoletniego, wartość przedmiotu danej czynności oraz szeroko pojęte dobro dziecka i potrzebę ochrony jego interesów życiowych (wyrok SN z 16 listopada 1982 r., I CR 234/82, LexisNexis nr 318371). Typowymi czynnościami przekraczającym zwykły zarząd są: „odrzucenie spadku (postanowienie SN z 15 lipca 2005 r., IV CK 20/2005, OSNC 2006, nr 6, poz. 106, LexisNexis nr 394641); (…)”. Zobacz również: Jak odrzucić spadek mieszkając za granicą? Postępowanie przed sądem, co przygotować? Do wniosku należy dołączyć akt urodzenia dziecka oraz akt zgonu zmarłego spadkodawcy. Ponadto należy załączyć dokumenty potwierdzające istnienie spadku i długów spadkowych. Niestety nie ma możliwości ustalenia, czy spadkodawca posiadał długi i w jakim zakresie. Oświadczenie o posiadaniu dziecka jest niewystarczające, konieczne jest przedstawienie skróconych odpisów aktów stanu cywilnego tj. aktów urodzenia, zgonu i małżeństwa. Największym problemem jest obecność na rozprawach. W zasadzie sąd nie musi wyznaczać rozprawy i sprawę może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym. Przyjmuje się jednak, iż w celu wysłuchania drugiego małżonka sąd powinien wyznaczyć rozprawę. Sprawa nie jest taka jasna w przypadku zgodnego wniosku małżonków. Dlatego raczej sugerowałbym sporządzenie wniosku przez oboje małżonków. Trudno przewidzieć, w jakim kierunku pójdzie rozumowanie sądu. Istnieje prawdopodobieństwo, iż sąd rozpozna sprawę na posiedzeniu niejawnym bez wzywania małżonków. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, najprościej mówiąc, przyjęcie spadku z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe do stanu czynnego majątku spadkowego (poza ten stan nie odpowiada się za długi). Spis inwentarza prowadzi sąd, który zleca tą czynność komornikowi sądowemu. Zobacz również: Spadek w Polsce dla obywatela Niemiec Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Indywidualne porady prawne Indywidualne Porady Prawne Masz problem z długami spadkowymi?Opisz swój problem i zadaj pytania.(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje) 21w0.